Monday, December 21, 2015

ថ្កោលទោស​ការ​ព្រួត​គ្នា​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក តាម​យន្តហោះ​សម្លាប់​មនុស្ស​រាប់​ម៉ឺន​នាក់

​ក្រុម​សិទ្ធិ​មនុស្ស បានចេញ​នូវ​របាយការណ៍​ថ្កោលទោស​មួយ ចំពោះ​ការ​ព្រួត​គ្នា​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក​តាម​យន្តហោះ​សម្លាប់​មនុស្ស​រាប់​ម៉ឺន​នាក់ នៅ​ប្រទេស​ស៊ី​រី ពី​សំណាក់​ប្រទេស​មហាអំណាច​ខាង សព្វាវុធ​នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក ។​
​នៅពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ មាន​ប្រទេស​មហាអំណាច​ខាង​សព្វាវុធ​ចំនួន​៥​ប្រទេស មាន​ប្រទេស​រុស្ស៊ី សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេស​អង់គ្លេស បារាំង និង​អ៊ីស្រាអែល កំពុង​ព្រួត រួមដៃគ្នា​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក តាម​យន្តហោះ និង​បាញ់​គ្រាប់​មី​ស៊ី​ល​ផងដែរ ទៅ​លើ​ទីតាំង​រាប់ពាន់​កន្លែង​នៅ​ប្រទេស​ស៊ី​រី ក្នុង​គោលដៅ​វាយប្រហារ​កម្ទេច​ក្រុម​ជី​ហាត នៃ​អង្គការ​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម ISIS ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​ជា​ការកត់សម្គាល់ ការវាយប្រហារ​របស់​ប្រទេស​មហាអំណាច​ខាង​សព្វាវុធ គឺ​បាន​សម្លាប់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ស្លូតត្រង់​អស់​រាប់​ម៉ឺន​នាក់ ដែល​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​គ្មាន​កំហុស​អ្វី​សោះ ។​
​រហូតមក​ដល់​ដំណាច់ឆ្នាំ​២០១៥​នេះ ចំនួន​មនុស្ស​ស្លាប់​ក្នុង​សង្គ្រាម​នៅ​ប្រទេស​ស៊ី​រី បាន​កើន ឡើង​ដល់​ជាង​២៥​ម៉ឺន​នាក់​ហើយ រួម​ទាំង​មនុស្ស​ប្រមាណ​ជាង​៦​លាន​នាក់​ផ្សេងទៀត បាន​រត់​ភៀសខ្លួន​ចាកចោល​ទឹកដី​កំណើត​របស់​ខ្លួន ចូល​ទៅ​ជ្រកកោន​ក្នុង​ជំរុំ​ជនភៀសខ្លួន របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅក្នុង​ប្រទេស​ទួ​គី លី​បង់ និង​ប្រទេស​ហ្សកដានី ហើយ​ជនភៀសខ្លួន​មួយចំនួនទៀត បាន​ចូល​ទៅក្នុង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដោយ​ខុសច្បាប់ ដែល​មួយចំនួន​បាន​បាត់បង់​ជីវិត​តាមផ្លូវ​ផងដែរ ។​
​ក្នុងពេល​ដែល​កងកម្លាំង​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ី​រី បាន​ដណ្តើម​កាន់កាប់​មកវិញ នូវ​តំបន់​ភាគ​ខាងជើង នៃ​ប្រទេស​ពី​កណ្តាប់ដៃ​ពួក​ភេរវ​និយម អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​HRW បានធ្វើការ​បរិហា​រកា​រ​ប្រើប្រាស់​គ្រាប់បែក សម្លាប់​មនុស្ស​កាន់តែ​ច្រើន​ឡើងៗ ចាប់តាំងពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០​កញ្ញា ថ្ងៃ​ដែល​រុស្ស៊ី និង​កងកម្លាំង​រដ្ឋាភិបាល​លោក បា​ស្ហារ អាល់​អាសាដ ចាប់ដៃ​គ្នា​បើក​យុទ្ធនាការ​វាយប្រហារ​ក្រុម​ឧទ្ទាម​។​
​ភាគ​ខាងជើង ខេត្ត​អា​ឡិប ដែល​ជា​តំបន់​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ស៊ី​រី ត្រូវ​បាន​កងកម្លាំង​រដ្ឋាភិបាល របស់​បា​ស្ហារ អាល់​អាសាដ ដណ្តើម​យក​មក​គ្រប់គ្រង​វិញ ហើយ​កាលពី​ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២០ ខែ​ធ្នូ​នេះ​។ មុន​នឹង​ដណ្តើម​គ្រប់គ្រង​តំបន់​អាឡិ​បបាន​មក​វិញ មានការ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​យ៉ាងខ្លាំង រវាង​កងកម្លាំង​ស៊ី​រី និង​ពួក​ឧទ្ទាម​។ កងទ័ពអាកាស​ស៊ី​រី​និង​រុស្ស៊ី បាន​បាញ់រះ​ពី​លើ​មេឃ​ប្រមាណ​៤០​ប្រាវ ព្រមទាំង​ទាំង​ការ​ផ្លោង​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក សម្លាប់​ពួក​ឧទ្ទាម​អ៊ីស្លាម​ជ្រុលនិយម រណសិរ្ស​អាល់​ណូ​ស្រា ១៦​នាក់ ក្នុងនោះ​ក៏​មាន​ជន​ស៊ីវិល​ខ្លះ​ដែរ ព្រមទាំង​ជន​រង​របួស​ជាង​៥០​នាក់​។​
​ប៉ុន្តែ​ទន្ទឹម​នឹង​ជោគជ័យ​នេះ អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស HRW បាន​ចេញ​របាយការណ៍​ក្នុង​ថ្ងៃ​តែមួយ បរិហារ​របប​លោក បា​ស្ហារ អាល់​អាសាដ និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​រុស្ស៊ី​ថា បាន​ប្រើ​គ្រាប់បែក​សម្លាប់​មនុស្ស​កា​ន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​។ គិត​ចាប់តាំងពី​រុស្ស៊ី បាន​ចូល​ដៃ​ប្រើ​កម្លាំង​កម្ចាត់​ពួក​ភេរវ​និយម​នៅ​ស៊ី​រី ក្បែរ​រដ្ឋាភិបាល​មក​អង្គការ ឃើញ​មាន​ការរំលោភ​ប្រើ​គ្រាប់បែក​យ៉ាងហោច​២០​ដង ក្នុង​ការវាយប្រហារ​៩​កន្លែង សម្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាង​ហោច​៣៥​នាក់ ព្រមទាំង​មាន​ភស្តុតាង​ជា​រូបថត​ទៀត​។ គ្រាប់បែក​សម្លាប់​មនុស្ស មិនមែន​ត្រឹម​ជា​គ្រាប់​កប់​ក្នុង​ដី​ទេ តែ​អាច​ជា​គ្រាប់​បាញ់​ចេញពី​កាំភ្លើង​ធំ ឬ​ទម្លាក់​ពី​យន្តហោះ​ផង​។​
​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​សេចក្តីសម្រេចចិត្ត លេខ ២១៣៩ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ២២​កុម្ភៈ​២០១៤ ស្នើ​ឲ្យ​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នៅ​ស៊ី​រី ឈប់​ប្រើ​គ្រាប់បែក និង​អាវុធ​សម្លាប់​មនុស្ស​ទាំង​ងងឹត​ងងុល​។ រដ្ឋាភិបាល​ស៊ី​រី​ខ្លួនឯង ក៏​បាន​ចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា ២០១៥ ធានារ៉ាប់រង​ថា មិន​ប្រើ​អាវុធ​សម្លាប់​មនុស្ស បែប​មិន​រើសមុខ​ឡើយ​។ ប៉ុន្តែ​ជា​សន្យា​ខ្យល់ ព្រោះ​គ្រាប់បែក​នៅ​តែ​បន្ត​ផ្ទុះ​សម្លាប់​ជនស្លូតត្រង់​។​
​តាំងពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០ កញ្ញា​មក រុស្ស៊ី​បាន​ចូល​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​យោធា ជួយ​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ី​រី បើក​យុទ្ធនាការ​កម្ចាត់​ពួក​ភេរវ​និយម នៃ​អង្គការ​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម និង​អង្គការ​ភេរវ​និយម​ផ្សេងទៀត  ប៉ុន្តែ​ប្រទេស​លោក​ខាងលិច​បាន​និង​ពួក​ឧទ្ទាម​ចោទថា​រុស្ស៊ី ផ្ទង់​ការវាយប្រហារ​មកលើ​តែ​ពួក​ឧទ្ទាម​ប្រឆាំង​នឹង​របប​ក្រុង​ដា​ម៉ាស​ច្រើន​ជាង​ពួក​ជី​ហាត ។​
​ទាក់ទិន​ទៅ​នឹង​សង្គ្រាម​នេះ​ដែរ ឧត្តម​ស្នងការ​ទទួលបន្ទុក​ជនភៀសខ្លួន របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​ចេញ​របាយការណ៍​មួយ​ដែរ ដោយ​ចាត់ទុក​សតវត្សរ៍​ទី​២១​នេះ ជាពិសេស​គឺ​ឆ្នាំ​២០១៥ គឺជា​ឆ្នាំ​ដែល​មាន​ជនអន្តោប្រវេសន៍​ច្រើនជាងគេ ។​
​សតវត្សរ៍​ទី​២១ គឺជា​សតវត្សរ៍​ដែល​ចំនួន​ជនអន្តោប្រវេសន៍ និង​ជនភៀសខ្លួន​បាន​កើនឡើង​ខ្ពស់កប់ពពក​។ ឧត្តម​ស្នងការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុក​ជនភៀសខ្លួន បានឲ្យដឹងថា គិត​មកដល់​ពាក់កណ្តាល​ឆ្នាំ​២០១៥ ចំនួន​មនុស្ស​ដែល​ត្រូវ​ផ្លាស់​ទី​ដោយ​បង្ខំ នឹង​កើន​ឡើង​ជាង​៦០​លាន​នាក់​។ មានន័យ​ថា មនុស្ស​ម្នាក់​ក្នុងចំណោម​មនុស្ស​១២២​នាក់ នៅក្នុង​ពិភពលោក ត្រូវ​គេ​បាន​បង្ខំ​ឲ្យ​បោះបង់​ចោល​ផ្ទះសម្បែងរ​បស់​ខ្លួន​។ ជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ មាន​មនុស្ស​៤៦០០ ក្នុង​ពិភពលោក​ដែល​បាន​ក្លាយខ្លួន​ជា​ជនភៀសខ្លួន​។ របាយការណ៍​របស់​ឧត្តមស្នងការ អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុក​ជនភៀសខ្លួន បានបង្ហាញ​ថា នៅ​៦​ខែ ដើមឆ្នាំ ២០១៥ មាន​មនុស្ស​យ៉ាងតិច ៥​លាន​នាក់ ត្រូវរ​ត់​ផ្លាស់​ទី​។ ក្នុងចំណោម​នោះ មាន​៤​លាន​២​សែន​នាក់ រត់​ផ្លាស់​ទី នៅក្នុង​ប្រទេស ចំណែក​ជាង ៨​សែន​នាក់​ផ្សេងទៀត បាន​ឆ្លង​ព្រំដែន​រត់ទៅជ្រក នៅ​ជំរំ​ជនភៀសខ្លួន នៅ​បរទេស​។​
​ចំនួន​មនុស្ស​ផ្លាស់​ទី​និង​ជនភៀសខ្លួន មាន​ប្រមាណ​៥៩​លាន​៥​សែន​នាក់ នៅ​ឆ្នាំ​២០១៤​។ តាម​អង្គការសហប្រជាជាតិ បើ​មើល​តួលេខ​កើនឡើង​ខ្ពស់ ក្នុង​រយៈពេល ៦​ខែ​ដើមឆ្នាំ​នេះ គេ​រំពឹងថា ចំនួន​ជនភៀសខ្លួន​មនុស្ស​រត់គេច​ចេញពី​ផ្ទះ​សម្បែង នៅក្នុង​ពិភពលោក​នឹង​មាន​ច្រើន​ជាង​៦០​លាន​នាក់​។ ជា​ចំនួន​ដ៏​ច្រើន​លើសលប់ ដែល​គេ​មិន​ធ្លាប់​ឃើញ​មាន​តាំងពី​សម័យ​សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​២​។​
​ការកើនឡើង​ខ្ពស់​នៃ​ចំនួន​ជនភៀសខ្លួន និង​មនុស្ស​ផ្លាស់​ទី​ដោយ​បង្ខំ គឺជា​លទ្ធផល​នៃ​សង្គ្រាមស៊ីវិល ជម្លោះ​ប្រដាប់អាវុធ និង​នយោបាយ​កាប់សម្លាប់ ដែល​ឧត្តមស្នងការ​ទទួល​បន្ទុក​ជនភៀសខ្លួន រកឃើញ កើតមាន​នៅ​១៤​កន្លែង ក្នុង​ពិភពលោក ក្នុង​រយៈពេល ៥​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​។​
​សង្គ្រាម​៨​កន្លែង នៅ​ទ្វីបអាហ្វ្រិក​៣​កន្លែង នៅ​មជ្ឈិមបូព៌ា មាន​ប្រទេស​ស៊ី​រី អ៊ីរ៉ាក់ និង​យេមែន មួយកន្លែង នៅ​អឺរ៉ុប គឺ​អ៊ុ​យក្រែន និង​បី​កន្លែង​ផ្សេង​ទៀត នៅ​អាស៊ី មាន​ប្រទេស កៀហ្ស៊ី​ស៊ី​ស្ថាន តំបន់​ខ្លះ​នៅ​សហភាព​មី​យ៉ាន​ម៉ា និង​ប៉ា​គី​ស្ថាន ។​
​មួយវិញទៀត ចំនួន​ជនភៀសខ្លួន បាន​កើនឡើង​ប្រមាណ​៤៥​ភាគរយ បើ​ប្រៀបធៀប​នឹង​ឆ្នាំ ២០១១​។ នៅ​ដើមឆ្នាំ​២០១៥ មាន​មនុស្ស​ជិត​១​លាន​នាក់ បាន​ដាក់​ពាក្យ​សុំ​សិទ្ធិ​ជ្រកកោន នៅក្នុង​ប្រទេស​ជាង ១៥០ ពោល​គឺ​កើនឡើង​ពីរដង បើ​គិត​រយៈពេល​ដូចគ្នា នៅ​ឆ្នាំ​២០១៤​។ តាម​លោក Antonio Guterre ប្រធាន​ឧត្តមស្នងការ​ទទួល​បន្ទុក​ជនភៀសខ្លួន វិបត្តិ​ជនភៀសខ្លួន​នៅ​អឺរ៉ុប សព្វថ្ងៃនេះ មាន​ពាក់ព័ន្ធ​តែមួយ ផ្នែក​តូច​នៃ​តួលេខ​ជនភៀសខ្លួន​សរុប ក្នុង​ពិភពលោក​តែប៉ុណ្ណោះ​។ យ៉ាងណាក៏ដោយ មិនមែន​ប្រទេស​អ្នកមាន នៅ​អឺរ៉ុប​ទេ ដែល​ទទួល​ជនភៀសខ្លួន​ច្រើន គឺ​ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍​ដែល​ស្ថិតនៅ​ក្បែរ​ប្រទេស​មាន​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល នៅ​អាហ្វ្រិក និង​នៅ​ដើម​បូព៌ា ដែល​ទទួល​ជនភៀសខ្លួន ។​
​លោក​Antonio Guterre បាន​និយាយ​ដែរ​ថា ដោយសារ​តែ​សង្គ្រាម​អូសបន្លាយ និង​គ្មាន​សុវត្ថិ ភាព ចំនួន​ជនភៀសខ្លួន​ដែល​ស្ម័គ្រចិត្ត ត្រលប់​ទៅ​ប្រទេស​កំណើត​វិញ បាន​ធ្លាក់ចុះ​គួរឲ្យកត់សំគាល់ ។ “​បើសិន​អ្នក​ក្លាយ​ជា​ជនភៀសខ្លួន នៅពេលនេះ ឱកាស​របស់​អ្នក​ក្នុងការ​ត្រលប់​ទៅផ្ទះ​វិញ គឺ​មាន​តិច​ជាង កាលពី​៣០​ឆ្នាំ​” នេះ​ជា​ការលើកឡើង​របស់​ប្រធាន​ឧត្តមស្នងការ ទទួលបន្ទុក​ជនភៀសខ្លួន​៕