សម្រាប់លោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ទឹកប្រាក់ជំនួយរបស់អាមេរិក នឹងត្រូវប្រើជាប្រ យោជន៍ សម្រាប់ពង្រឹងសន្តិសុខរបស់ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត របស់អាមេរិក នៅអាស៊ី ប៉ុន្តែទឹកប្រាក់ទាំងនេះ អាមេរិកឲ្យតែប្រទេស ដែលមានជម្លោះជាមួយចិន ដែលនេះជាចំណុចដែលចិនខឹងសម្បារ និងចោទប្រកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកពីបទញុះញង់ ។
នៅហ្វីលីពីន ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោ កបារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានទៅចូលរួមនៅក្នុងវេទិកា នៃសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ឬជំនួបកំពូលអាប៉ិច APEC ដែលត្រូវចាប់បើកទ្វារ នៅថ្ងៃពុធទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥នេះ ។
ប៉ុន្តែលោកប្រធានាធិបតី ដែលបានទៅដល់ហ្វីលីពីន មួយថ្ងៃមុនជំនួបអាប៉ិច បានឆ្លៀតទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅលើនាវាចម្បាំងហ្វីលីពីន ដែលនៅទីនោះ លោកប្រកាសផ្តល់ជំនួយអាមេរិក ប្រមាណ ២៥៩លានដុល្លារ សម្រាប់ជួយគាំទ្រ ពង្រឹងផ្នែកសន្តិសុខ របស់ប្រទេសហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូណេស៊ី វៀតណាម និងម៉ាឡេស៊ី ។
ទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១១៩លានដុល្លារ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅឲ្យប្រទេសទាំងនោះ នៅក្នុងឆ្នាំនេះ ចំណែកទឹកប្រាក់ ១៤០លានដុល្លារ ដែលនៅសល់នឹងត្រូវបញ្ជូនក្នុងរយៈពេល ១២ខែទៅមុខ ដែលនេះជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សេតវិមាន ។
ហ្វីលីពីនដែលជាអតីតប្រទេស ស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់អាមេរិក និងដែលកំពុងប្រឈមមុខខ្លាំងជាងគេ ជាមួយចិន នឹងទទួលបានជំនួយហិរញ្ញវត្ថុច្រើនជាងគេ។ “អស់រយៈពេល ៧០ឆ្នាំមកហើយ អាមេរិកបានចូលរួមធានារក្សាសន្តិសុខ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី។ ទៅតាមសន្ធិសញ្ញាអាមេរិក មានកាតព្វកិច្ចការពារសម្ព័ន្ធមិត្តហ្វីលីពីន ដែលអាចពឹងពាក់អាមេរិកបានគ្រប់ពេលវេលា” នេះជាប្រសាសន៍របស់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសនៅអាស៊ី ដែលកំពុងជាប់ជម្លោះជាមួយចិន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានរិះគន់ការងារសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតរបស់ចិន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ សម្រាប់អាមេរិក និងប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានយល់ថា សកម្មភាពរបស់ចិន កំពុងរំលោភដែនទឹករបស់ប្រទេសជិតខាង និងគំរាមកំហែងដល់សេរីភាព ក្នុងការធ្វើចរាចរណ៍ពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងដែនទឹកអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែទីក្រុងប៉េកាំងវិញ បានរុញច្រានចោលការចោទប្រកាន់របស់អាមេរិក និងហ្វីលីពីន និងបានការពារយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ដែលបើតាមចិន គឺនឹងជួយធានារក្សាលំនឹងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន ទៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ។
សូមរំឭកជូនបន្តិចថា ពាក់ព័នទៅនឹងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះដែរ កាលពីអង្គារទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥នេះ កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការជាតិអាស៊ានទាំង ១០ប្រទេស ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយមានការចួលរួមពី រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិមកពីប្រទេស ជាសមាជិកអាស៊ាន រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរបស់ប្រទេសចិន ។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ គេសង្កេតឃើញរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិកលោក អាស្តុន កាទ័រ និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិនលោក ចាង វ៉ានកាន បានចង្អុលមុខគ្នាចំៗ និងព្រមានគ្នាទៅវិញទៅមកផងដែរ ទាក់ទៅនឹងជម្លោះដណ្តើមយកប្រជុំកោះស្ប្រាតលី (Spratleys) រវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសមួយចំនួន នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
លោក កាទ័រ និងលោក វ៉ានកាន បានឆ្លៀតបើកជំនួបមួយទល់មួយ ដោយបាននិយាយច្រើនពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនកំពុងមានជម្លោះ ជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួន ដូចយ៉ាងវៀតណាម ឬហ្វីលីពីន។ នាឱកាសនោះ លោក កាទ័រ បានឆ្លៀតព្រមានលោក វ៉ានកាន ពីសិទ្ធិរបស់អាមេរិកក្នុងការបន្តបេសកកម្មនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិកលោក អាស្តុន កាទ័រ និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិនលោក ចាង វ៉ានកាន បានជួបពិភាក្សាគ្នាដាច់ដោយឡែក ពីកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន ហើយលោក អាស្តុន កាទ័រ បានព្រមានសមភាគីចិន ក្នុងសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយសំអាងលើច្បាប់អន្តរជាតិ។ ច្បាប់អន្តរជាតិដែលលោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក អាស្តុន កាទ័រ បានបញ្ជាក់ថា មិនមែនជាច្បាប់កម្មសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ប្រទេសណាមួយទេ តែជាច្បាប់សាកលដែលប្រទេសទាំងអស់ ក្នុងលោកត្រូវតែគោរព។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកកាទ័រចង់និយាយប្រាប់ចិនថា មានតំបន់ខ្លះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង មិនមែនជាកម្មសិទ្ធិផ្តាច់មុខតែម្នាក់ឯងរបស់ចិនទេ តែជាតំបន់សមុទ្រអន្តរជាតិដែលជាកម្ម សិទ្ធិរបស់ទាំងអស់គ្នា និងដែលទាំងអស់គ្នាមានសិទ្ធិធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីនោះដែល ច្បាប់អន្តរជាតិបានអនុញ្ញាត។
លោក កាទ័រ បានព្រមានសមភាគីចិន លោក វ៉ានកាន ចំៗថា អាមេរិកនឹងបន្តបេសកកម្មរបស់ខ្លួន ទៅកាន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅពេលណាក៏បាន និងនៅកន្លែងណាក៏បាន។ ប្រតិកម្មខ្លាំងៗរបស់អាមេរិកពេលនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីអាមេរិកបានបញ្ជូននាវាចម្បាំងរបស់ខ្លួន ទៅកាន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ក្បែរទីប្រជុំកោះសិប្បនិម្មិត ដែលចិនបានសាងសង់ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ជាចម្លើយតបវិញ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិន ចាង វ៉ានកាន បានបញ្ជាក់ជាថ្មីម្តងទៀត ពីជំហរមិនប្រែប្រួលរបស់ចិន ដែលថាទីប្រជុំកោះមានជម្លោះសព្វថ្ងៃ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ចិន ព្រមទាំងបានសម្តែងក្តីមិនសប្បាយចិត្ត ជាថ្មីចំពោះការដែលអាមេរិក បានបញ្ជូននាវាចម្បាំងទៅកាន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ទាក់ទងនឹងទីប្រជុំកោះ Spratleys និងParacels គឺជាជម្លោះរវាងចិន និងប្រទេសអាស៊ីក្នុងតំបន់ចំនួន៤ ដែលជាសមាជិកអាស៊ាន គឺប្រទេសវៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ព្រុយណេ និងហ្វីលីពីន ហើយប្រទេសអាស៊ីទាំង៤នេះ ជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក។ ដូច្នេះវាជារឿងមួយធម្មតាទេ ដែលអាមេរិកត្រូវតែលូកដៃចូលជួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន។ តែក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញអាមេរិក ហាក់ដូចជាបានលូកដៃកាន់តែជ្រៅ ព្រមទាំងបានបង្ហាញសាច់ដុំដាក់ចិនកាន់តែខ្លាំងផងដែរ ។
អាចមានហេតុផលសំខាន់ពីរ ដែលអាមេរិកមិនអាចបន្តឱបដៃ មើលជម្លោះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងបាន ទី១-អាមេរិកចង់ដណ្តើមឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់ដែលចិន កំពុងសោយរាជ្យ និងទី២-អាមេរិក និងប្រទេសពាក់ព័ន្ធបារម្ភខ្លាចចិន ប្រើកម្លាំងចូលកាន់កាប់តំបន់មួយ ដែលជាតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវសមុទ្រអន្តរជាតិដ៏សំខាន់។ កន្លងមក ចិនធ្លាប់បានបង្ហាញពីជំហរក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះ ជាមួយប្រទេសពាក់ព័ន្ធជាលក្ខណៈទ្វេភាគី។ តែប្រទេសទាំងនោះមិនព្រមដោយសំអាងថា ខ្លួនបានចាញ់ប្រៀបមហាយក្សចិនរួចបាត់ទៅហើយ ៕
